Ung thư vòm họng di căn được xem là bệnh nguy hiểm nhưng lại khó phát hiện và diễn tiến rất nhanh. Nếu không được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời, ung thư vòm họng có thể phát triển xâm lấn đến các cơ quan lân cận như hốc miệng, thực quản, khí quản,… hoặc di căn xa đến các bộ phận khác như phổi, xương, não, gan,…
Tổ chức ghi nhận ung thư toàn cầu năm (GLOBOCAN 2018) thống kê ung thư vòm họng đứng hàng thứ 23 trong số các loại ung thư thường gặp, với tổng số 129.079 trường hợp mắc mới và 72.987 trường hợp tử vong trên toàn thế giới.
Ung Thư Vòm Họng Di Căn Là Gì?
Ung thư vòm họng di căn là khi các tế bào ác tính có thể xâm lấn đến những mô lân cận, hạch bạch huyết của khu vực đầu cổ hoặc theo đường máu di căn đến các cơ quan xa hơn trong cơ thể như xương, phổi, gan,.. Việc xác định di căn xa của tế bào ung thư cần sự kết hợp của nhiều phương tiện chẩn đoán hình ảnh như X-quang, siêu âm, CT-scan, MRI, xạ hình xương, PET-CT,… và kết hợp xét nghiệm mô bệnh học, hóa mô miễn dịch.
Tế Bào Ung Thư Vòm Họng Di Căn Phát Triển Như Thế Nào?
Ung thư vòm họng xuất phát từ tế bào niêm mạc vòm họng, tiến trình phát triển của khối u có thể chia thành các giai đoạn sau:
1. Giai Đoạn Xâm Lấn Tại Chỗ, Tại Vùng
Tế bào ung thư vòm họng phát triển chủ yếu to về kích thước gây chèn ép hay xâm lấn đến sàn sọ, chèn ép dây thần kinh sọ, hạ họng, tuyến nước bọt chính, xương, mô mềm hoặc hốc mắt. Giai đoạn di căn hạch vùng đầu cổ chiếm 90% trường hợp lúc chẩn đoán, 50% di căn hạch cổ hai bên.
2. Giai Đoạn Di Căn Xa
Ở giai đoạn này, ung thư vòm họng di căn xa đến các bộ phận khác trong cơ thể. Di căn thường gặp là di căn xương (75%), phổi, hạch trung thất, hạch rốn, phổi, gan. Tìm hiểu thêm: 5 giai đoạn ung thư vòm họng: Cách đánh giá và chẩn đoán chi tiết.Dấu Hiệu Ung Thư Vòm Họng Di Căn
Ở giai đoạn trễ khối u thường to về kích thước, gây xâm lấn và chèn ép đến các cơ quan xung quanh hay các cơ quan xa nơi mà tế bào ác tính di căn đến. Người mắc ung thư vòm họng di căn có thể có các dấu hiệu sau:- Nghẹt mũi, chảy dịch mũi, có máu và mủ, những vùng mô lân cận cũng có dấu hiệu hoại tử.
- Ù tai liên tục, giảm thính lực, một số trường hợp tiến triển nặng, gây điếc và chảy dịch mủ, có mùi hôi.
- Mắt lác, sụp mí, giảm thị lực hoặc mất hoàn toàn do dây thần kinh chi phối vận động bị xâm lấn, chèn ép bởi các tế bào ung thư.
- Hạch ở cổ phát triển có kích thước lớn, sờ thấy sần cứng nhưng ít hoặc không gây đau.
- Liệt các dây thần kinh sọ, có thể liệt đơn lẻ hoặc liệt đồng thời nhiều dây.
- Mệt mỏi, chán ăn, sụt cân nhanh chóng.
- Chóng mặt, đau đầu, đau xương trong trường hợp tế bào ung thư vòm họng di căn đến xương.
Bệnh Ung Thư Vòm Họng Thường Di Căn Đến Đâu?
1. Ung Thư Vòm Họng Xâm Lấn Khoang Mũi
Ung thư vòm họng xâm lấn khoang mũi xảy ra khi khối u vòm họng phình to, xâm lấn khoang mũi làm tắc nghẽn hai bên mũi. Người bệnh ung thư vòm họng di căn khoang mũi còn có triệu chứng chảy máu cam, thường xuyên với lượng máu lớn.2. Ung Thư Vòm Họng Xâm Lấn Khoang Tai
Ung thư vòm họng di căn khoang tai khi khối u xâm lấn lên vòi nhĩ làm người bệnh ù tai kéo dài, nhiều người còn gặp tình trạng điếc vĩnh viễn.3. Ung Thư Vòm Họng Di Căn Hạch
Ung thư vòm họng thường di căn đến hạch cổ. Tế bào ung thư di căn đến các hạch bạch huyết thường tạo nên các hạch cứng nhưng lại ít gây đau. Người bệnh có thể bị đau, khó chịu, chảy máu khi hạch bị vỡ. Khối u nếu phát triển lớn và nhân lên, xâm lấn đến các cơ quan bên cạnh sẽ khiến việc điều trị khó khăn hơn.4. Ung Thư Vòm Họng Di Căn Phổi
Phổi là cơ quan giúp trao đổi oxy cho cơ thể. Ung thư vòm họng di căn phổi khi các tế bào ung thư xâm lấn, di căn đến cơ quan này. Triệu chứng khi phần lớn thể tích phổi bị di căn có thể bao gồm:- Khó thở, đau tức ngực.
- Ho nhiều, có thể ho ra máu.
- Sụt cân, chán ăn, suy nhược cơ thể.
5. Ung Thư Vòm Họng Di Căn Gan
Ung thư vòm họng di căn gan khi tế bào ung thư theo mạch máu, di căn đến gan. Khi ung thư vòm họng di căn gan, người bệnh có thể gặp các triệu chứng do tổn thương phần lớn thể tích gan kèm theo rối loạn chức năng gan như:- Gan to, phát triển bất thường.
- Đau tức bụng, nhất là phần bên phải.
- Tắc nghẽn ống dẫn mật gây vàng mắt, vàng da, nước tiểu sẫm màu.
- Chướng khoang bụng.
- Buồn nôn.
6. Ung Thư Vòm Họng Di Căn Não
Ung thư vòm họng di căn não có thể gây ra nhiều triệu chứng khác nhau, bởi vì não là trung tâm điều khiển, chi phối hoạt động của cơ thể nên người bệnh sẽ cảm thấy vô cùng mệt mỏi, suy kiệt, kèm theo các dấu hiệu:- Có thể mù hoặc thị lực suy giảm.
- Đau đầu, sụp mí, tê bì mặt.
- Dễ động kinh.
- Suy giảm trí nhớ.
- Bên cạnh những dấu hiệu trên, người bệnh ung thư di căn não còn gặp một số triệu chứng như hội chứng thần kinh khu trú, tăng áp lực nội sọ,…
7. Ung Thư Vòm Họng Di Căn Xương
Thông qua đường mạch máu và các hạch bạch huyết, các tế bào ung thư di căn vào xương. Vị trí xương dễ bị di căn như xương đùi, xương ức, xương chậu, xương sườn, xương cánh tay,… Ung thư vòm họng di căn xương thường có các triệu chứng đau xương, đau nhiều hay đau ít tùy thuộc vào thể trạng của người bệnh, cơn đau thường dai dẳng, nhất là về đêm. Ngoài ra, người bệnh có thể kèm theo tình trạng đau nhức cơ, nhiều cơn đau xuất hiện khi hoạt động mạnh. Xương bị di căn cũng dễ bị hủy xương dẫn đến gãy xương, đặc biệt ở các xương chịu sức nặng của cơ thể như xương đùi, xương chậu…Ung Thư Vòm Họng Di Căn Sống Được Bao Lâu?
Thời gian sống trung bình của một người mắc bệnh ung thư thường được tính từ thời gian chẩn đoán bệnh cho đến khi tử vong do bệnh ung thư. Với bệnh ung thư nói chung, cũng như bệnh ung thư vòm họng nói riêng, khi nói về thời gian sống còn cũng như tiên lượng bệnh, thường sẽ được tính dựa trên tỷ lệ bệnh nhân sống sau 5 năm kể từ khi chẩn đoán bệnh. Tỷ lệ này khác nhau ở từng giai đoạn bệnh. Giai đoạn phát hiện bệnh càng sớm, tỷ lệ sống sau 5 năm càng cao. Ung thư vòm họng nếu được phát hiện sớm, đáp ứng với điều trị thường có tiên lượng tốt với tỷ lệ sống sau 5 năm là 70%-90%. Với giai đoạn di căn, tỷ lệ sống sau 5 năm chỉ còn 15%-30%. Tiên lượng sống phụ thuộc vào giai đoạn bệnh và mức độ đáp ứng với điều trị. Người bệnh không nên bi quan, chán nản từ bỏ điều trị mà cần giữ tinh thần lạc quan. Đồng thời, hãy cố gắng cải thiện sức khỏe thể chất cũng như nâng cao sức khỏe tinh thần, tích cực phối hợp với nhân viên y tế trong quá trình điều trị.
Cách Chẩn Đoán Bệnh Ung Thư Vòm Họng Giai Đoạn Di Căn
Nếu có các triệu chứng nghi ngờ ung thư vòm họng di căn, bác sĩ sẽ khám, kiểm tra sức khỏe toàn diện và thực hiện các phương pháp nhằm chẩn đoán xem người bệnh có mắc ung thư vòm họng di căn hay không. Bác sĩ áp dụng các phương pháp sau:- Nội soi mũi họng kết hợp sinh thiết nhằm kiểm tra bên trong mũi và phía sau cổ họng. Bác sĩ đưa ống soi mũi họng vào mũi, đưa vào phía sau cổ họng để kiểm tra những bất thường. Nếu có tổn thương nghi ngờ, bác sĩ sẽ bấm sinh thiết. Sinh thiết là thao tác lấy 1 mẫu tổn thương để làm xét nghiệm tế bào học nhằm xác định tính chất ác tính hay lành tính của tế bào vùng tổn thương nghi ngờ.
- Thực hiện các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh để xác định mức độ xâm lấn của tổn thương tại chỗ tại vùng cũng như xác định tình trạng di căn, từ đó chẩn đoán giai đoạn bệnh. Các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh thường có thể bao gồm: MRI, CT hoặc chụp PET-CT, xạ hình xương toàn thân để xác định tình trạng di căn xương.
Cách Điều Trị Ung Thư Vòm Họng Di Căn
Ngày nay, với sự tiến bộ vượt bậc của y học, việc điều trị ung thư không còn dừng lại ở chỉ một hoặc hai phương pháp mà còn kết hợp điều trị đa mô thức, có thể kết hợp các phương pháp cùng lúc như hóa xạ trị đồng thời hoặc kết hợp tuần tự từng phương pháp theo giai đoạn bệnh. Ung thư vòm họng di căn được điều trị chủ yếu bằng liệu pháp toàn thân, trong đó hóa trị liệu là cốt lõi. Tuy nhiên trong những năm gần đây, liệu pháp điều trị nhắm trúng đích, liệu pháp miễn dịch có những bước phát triển mới đem đến hiệu quả điều trị vượt trội khi kết hợp với hóa trị hay kể cả khi được sử dụng đơn độc. Việc lựa chọn các phương pháp điều trị thích hợp tùy thuộc vào từng giai đoạn bệnh, phân loại mô bệnh học của tế bào ung thư, thể trạng của người bệnh và mong muốn điều trị của người bệnh cũng như người nhà.
Có Thể Phòng Ngừa Bệnh Ung Thư Vòm Họng Di Căn Không?
Ung thư vòm họng di căn có tiên lượng xấu, với các triệu chứng thường âm thầm, thường chỉ khi tổn thương lớn gây triệu chứng rõ rệt mới có thể phát hiện được. Do vậy, để phòng ngừa ung thư vòm họng di căn, cần chủ động phòng ngừa và phát hiện sớm ung thư vòm họng ngay từ đầu:- Khám bệnh và thực hiện các xét nghiệm cần thiết (nội soi, CT, MRI…) vùng vòm họng giúp phát hiện những bất thường, dù cơ thể đang mạnh khỏe. Ngoài ra, bạn có thể tầm soát ung thư vòm họng nếu xuất hiện tình trạng đau đầu, nghẹt mũi, ù tai, chảy máu cam.
- Ăn uống khoa học, lành mạnh bằng các bữa ăn chứa nhiều rau xanh, trái cây bởi nhiều loại rau củ quả có chứa chất chống oxy hóa, chống lại tế bào ung thư.
- Không ăn nhiều thực phẩm muối như kim chi, dưa muối, cà muối,….
- Không dùng thực phẩm quá mặn như thịt muối, cá ướp muối,….
- Không sử dụng thức ăn quá lạnh hoặc quá nóng.
- Không nên dùng đồ nướng thường xuyên.
- Không dùng thuốc lá, rượu bia và các thức uống chứa cồn, có gas.
- Thường xuyên vận động thân thể, luyện tập thể thao, tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.
